INFORMACJA w sprawie badań lekarskich strażaków ratowników OSP oraz badań lekarskich kandydatów na strażaków ratowników OSP.
Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 3 i 4 ustawy z dnia 17 grudnia 2021 r. o ochotniczych strażach pożarnych (tekst jednolity: Dz. U. z 2024 r. poz. 233) – dalej zwanej ustawą o OSP – w ramach realizacji zadania własnego w zakresie ochrony przeciwpożarowej gmina zapewnia, stosownie do posiadanych sił i środków, ochotniczym strażom pożarnym:
- badania lekarskie strażaków ratowników OSP przeprowadzane w celu stwierdzenia braku przeciwwskazań do udziału w działaniach ratowniczych;
- badania lekarskie kandydatów na strażaków ratowników OSP przeprowadzane w celu stwierdzenia braku przeciwwskazań do udziału w szkoleniu podstawowym przygotowującym do bezpośredniego udziału w działaniach ratowniczych.
W oparciu o art. 10 ust. 3 i 4 ustawy o OSP strażak ratownik OSP ma prawo do bezpłatnych okresowych badań lekarskich stwierdzających brak przeciwwskazań do udziału w działaniach ratowniczych, a kandydat na strażaka ratownika OSP ma prawo do bezpłatnych badań lekarskich stwierdzających brak przeciwwskazań do udziału w szkoleniu podstawowym przygotowującym do bezpośredniego udziału w działaniach ratowniczych.
Tryb, sposób, częstotliwość oraz zakres przeprowadzania bezpłatnych badań lekarskich określa rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 11 kwietnia 2022 r. w sprawie przeprowadzania okresowych badań lekarskich strażaka ratownika ochotniczej straży pożarnej oraz badań lekarskich kandydata na strażaka ratownika ochotniczej straży pożarnej (Dz. U. z 2022 r. poz. 828).
SKIEROWANIE NA BADANIE LEKARSKIE
Okresowe badania lekarskie strażaka ratownika OSP przeprowadza się, nie rzadziej niż raz na 3 lata, na podstawie skierowania wydanego przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta) właściwego ze względu na siedzibę ochotniczej straży pożarnej (§ 2 ust. 1 zd. 1 rozporządzenia w sprawie przeprowadzania okresowych badań lekarskich strażaka ratownika ochotniczej straży pożarnej oraz badań lekarskich kandydata na strażaka ratownika ochotniczej straży pożarnej).
Skierowanie, jest wydawane strażakowi ratownikowi OSP nie później niż 30 dni przed wyznaczonym terminem kolejnych badań. Skierowanie zawiera:
- dane osobowe (imię i nazwisko, datę i miejsce urodzenia, numer PESEL, adres miejsca zamieszkania), a w przypadku osoby nieposiadającej numeru PESEL – nazwę i numer dokumentu potwierdzającego tożsamość;
- nazwę i adres ochotniczej straży pożarnej;
- funkcję pełnioną w ochotniczej straży pożarnej;
- informacje o specyfice działań ratowniczych, w tym informacje o występowaniu czynników szkodliwych lub niebezpiecznych dla zdrowia.
Badanie lekarskie kandydata na strażaka ratownika OSP przeprowadza się na podstawie skierowania wydanego przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta) właściwego ze względu na siedzibę ochotniczej straży pożarnej (§ 3 ust. 1 rozporządzenia).
Kandydat na strażaka ratownika OSP posiadający skierowanie na badanie lekarskie zgłasza się na badanie w terminie nie dłuższym niż 30 dni od dnia otrzymania tego skierowania.
LEKARZ PRZEPROWADZAJĄCY BADANIE
Zgodnie z art. 10 ust. 5 ustawy o ochotniczych strażach pożarnych badania przeprowadza lekarz, o którym mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 229 § 8 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy.
Tymi przepisami jest rozporządzeniem Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy (tekst jednolity: Dz. U. z 2023 r. poz. 607).
Lekarze mogący przeprowadzać te badania (§ 7 ust. 1 i ust. 7 rozporządzenia w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy):
1. posiadają specjalizację w dziedzinie: medycyny pracy, medycyny przemysłowej, medycyny morskiej i tropikalnej, medycyny kolejowej, medycyny transportu, medycyny lotniczej lub higieny pracy,
2. byli zatrudnieni w pełnym wymiarze czasu pracy przez okres co najmniej 6 lat przed dniem wejścia w życie rozporządzenia jako:
- rejonowi lekarze przemysłowi,
- lekarze poradni medycyny pracy lub poradni dla młodocianych, działających w przemysłowych publicznych zakładach opieki zdrowotnej,
- rejonowi lub zakładowi lekarze kolejowej służby zdrowia,
- lekarze rejonowi w zakładach opieki zdrowotnej dla szkół wyższych lub jednostek badawczo-rozwojowych, jeżeli sprawowali profilaktyczną opiekę zdrowotną nad pracownikami wykonującymi pracę na stanowiskach pracy, na których stwierdzono występowanie czynników szkodliwych dla zdrowia lub warunków uciążliwych, wymienionych we wskazówkach metodycznych, o których mowa w § 2 ust. 1,
- lekarze zakładowi w publicznych zakładach opieki zdrowotnej – wyłącznie w odniesieniu do pracowników tych zakładów,
- lekarze w poradniach rehabilitacyjnych dla inwalidów – wyłącznie w stosunku do pracowników zatrudnionych w spółdzielczości inwalidzkiej,
3. pełnili służbę lub byli zatrudnieni w pełnym wymiarze czasu pracy przez co najmniej 3 lata jako lekarze w:
- podmiotach leczniczych utworzonych przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych i sprawowali opiekę nad osobami zatrudnionymi lub pozostającymi w stosunku służbowym w podległych temu ministrowi lub nadzorowanych przez niego zakładach pracy i innych jednostkach organizacyjnych,
- jednostkach organizacyjnych podległych Ministrowi Obrony Narodowej wyłącznie w stosunku do żołnierzy i pracowników objętych ich opieką w tych jednostkach.
4. lekarze posiadający specjalizację w dziedzinie medycyny ogólnej lub medycyny rodzinnej.
Lekarze spełniający wymagania kwalifikacyjne umożliwiające wykonywanie badań profilaktycznych są wpisywani do rejestru lekarzy przeprowadzających badania profilaktyczne prowadzonego przez wojewódzki ośrodek medycyny pracy, właściwy ze względu na miejsce zamieszkania lekarza. Lekarz wpisany do rejestru lekarzy otrzymuje zaświadczenie potwierdzające dokonanie wpisu. Wojewódzki ośrodek medycyny pracy udostępnia rejestr organom Państwowej Inspekcji Pracy i Państwowej Inspekcji Sanitarnej oraz zainteresowanym pracodawcom (§ 8 rozporządzenia w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy).
Należy pamiętać, że strażacy ratownicy OSP nie są pracownikami, a w przypadku odesłań do przepisów prawa pracy, przepisy te należy stosować odpowiednio (stosowanie tych przepisów z pewnymi modyfikacjami).
ZAKRES PRZEPROWADZANEGO BADANIA LEKARSKIEGO
W myśl § 4 ust. 1-2 i 4 rozporządzenia w sprawie przeprowadzania okresowych badań lekarskich strażaka ratownika ochotniczej straży pożarnej oraz badań lekarskich kandydata na strażaka ratownika ochotniczej straży pożarnej, w ramach przeprowadzanych badań lekarskich, lekarz przeprowadzający badanie lekarskie może poszerzyć jego zakres o dodatkowe specjalistyczne badania konsultacyjne, w zależności od wskazań, w szczególności otolaryngologiczne, neurologiczne, okulistyczne, dermatologiczne, alergologiczne lub psychologiczne oraz badania dodatkowe, jeżeli stwierdzi, że jest to niezbędne dla prawidłowej oceny stanu zdrowia strażaka ratownika OSP albo kandydata na strażaka ratownika OSP. Zakres oraz częstotliwość badań określa załącznik do rozporządzenia.
Lekarz wydaje orzeczenie lekarskie stwierdzające:
- brak przeciwwskazań do udziału w działaniach ratowniczych albo o przeciwwskazaniach do udziału w tych działaniach;
- stwierdzające brak przeciwwskazań do udziału w szkoleniu podstawowym przygotowującym do bezpośredniego udziału w działaniach ratowniczych albo o przeciwwskazaniach do udziału w tym szkoleniu.
TRYB ODWOŁAWCZY
Rozporządzenie w § 5 w sprawie przeprowadzania okresowych badań lekarskich strażaka ratownika ochotniczej straży pożarnej oraz badań lekarskich kandydata na strażaka ratownika ochotniczej straży pożarnej reguluje tryb odwoławczy od orzeczenia wydanego przez lekarza przeprowadzającego badanie strażaka ratownika OSP lub kandydata na strażaka ratownika OSP.
informację przygotował
adw. Krzysztof M. Miazga
23 VI 2022 r.
aktualizacja
15 X 2024 r.